Σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 450ΚΠολΔ, κάθε διάδικος ή τρίτος έχει υποχρέωση να επιδείξει τα έγγραφα που κατέχει και που μπορούν να χρησιμεύουν για απόδειξη, εκτός αν συντρέχει σπουδαίος λόγος που δικαιολογεί την μη επίδειξη τους, ενώ κατά την διάταξη του άρθρου 902 ΑΚ, για τη θεμέλιωση της αξίωσης επίδειξης εγγράφου είναι αρκετή και η ύπαρξη απλού εννόμου συμφέροντος συνισταμένου στη γνώση του εγγράφου, χωρίς να απαιτείται καν η ύπαρξη αξίωσης κατά του κατόχου του εγγράφου, η οποία κατά την διάταξη του άρθρου 901ΑΚ, είναι απαραίτητη για την επίδειξη πράγματος. Οι περιπτώσεις που προβλέπονται διαζευκτικά στο εν λόγω άρθρο, που εξειδικεύουν το έννομο συμφέρον και αναφέρονται περιοριστικά είναι οι ακόλουθες: α)το έγγραφο που συντάχθηκε προς το συμφέρον του αιτούντος χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αφορά αποκλειστικά το συμφέρον αυτού αλλά αρκεί να έχει συνταχθεί προς το συμφέρον του, β) να πιστοποιεί την έννομη σχέση η οποία να αφορά και τον αιτούντα, γ)να σχετίζεται με διαπραγματεύσεις που έγιναν σχετικά με τέτοια έννομη σχέση είτε απευθείας από τον ίδιο τον αιτούντα είτε για το συμφέρον του με την μεσολάβηση τρίτου.
Εκτός από τα άρθρα 901-903ΑΚ, υπάρχουν και οι διατάξεις των άρθρων 450-452 ΚΠολΔ, οι οποίες αφορούν, επίσης, την επίδειξη εγγράφων. Οι τελευταίες αυτές διατάξεις δεν κατήργησαν τις σχετικές διατάξεις του ΑΚ, είναι ειδικότερες και ρυθμίζουν την υποχρέωση των διαδίκων ή τρίτων προς επίδειξη κατά την διάρκεια εκκρεμούς δίκης, στην οποία το επιδεικτέο έγγραφο πρόκειται να χρησιμεύσει ως απόδειξη. Αντίθετα, οι διατάξεις του ΑΚ εφαρμόζονται μόνο όταν δεν υπάρχει εκκρεμής δίκη. Η αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του ΚΠολΔ σε ορισμένη έκταση δεν αποκλείεται. αλλά πάντως δεν είναι δυνατόν να αφορά τις περιπτώσεις εννόμου συμφέροντος για την δημιουργία της σχετικής αξίωσης. (ΕφΑθ 2456/2002 ΕΕμπΔ2002,331).
Επίσης γίνεται δεκτό τόσο από την θεωρία, όσο και από την νομολογία, ότι σε επείγουσες περιπτώσεις ή προς αποτροπή επικείμενου κινδύνου αυτός που έχει έννομο συμφέρον δικαιούται να ζητήσει, ως ασφαλιστικό μέτρο, να διαταχθεί, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 682 παρ. 1, 683, 686 επ, 731, 732 ΚΠολΔ, η επίδειξη εγγράφων λόγω του κατεπείγοντος ενώ μπορεί, ακόμα, εκτός από την διατασσόμενη επίδειξη του εγγράφου να διαταχθεί και η χορήγηση αντιγράφου στον αιτούνται με δαπάνες του. Η λύση δε της ως άνω διαφοράς δεν εμποδίζεται από την διάταξη του άρθρου 692 παρ. 4 ΚΠολΔ, διότι το δικαίωμα του οποίου ζητείται η εξασφάλιση δεν είναι της επίδειξης, το οποίο καθ’ αυτό συνήθως δεν έχει αξία, αλλά το ουσιαστικό, η δε επίδειξη απλώς προπαρασκευάζει την απόδειξη αυτού. Όπως συνάγεται επίσης από τις πιο πάνω διατάξεις, προϋποθέσεις της αξίωσης προς επίδειξη εγγράφων με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων είναι η υποβολή σχετικού αιτήματος, ο προσδιορισμός του εγγράφου και του περιεχομένου του, η κατοχή του εγγράφου από τον καθ’ ού στρέφεται η αίτηση, η δυνατότητα χρησιμοποίησης των εγγράφων αυτών ως αποδεικτικών μέσων και έννομο προς τούτο συμφέρον του αιτούντος την επίδειξη (ΑΠ 1613/2000 ΕλλΔνη 42, 681, ΑΠ 1071/2000 ΕλλΔνη 42, 402, ΜΠρΑΘ 9610/2000 ΕΕμπΔ 2001, 97, ΜΠρΘες 24679/1997 Αρμ 1997, 1278, ΜΠρ Πειρ 3582/1995 Δ 1996,658, 3926/2019 ΜΠΑ)
Από τη Σοφία Ι. Αντωνοπούλου