Η υιοθεσία στην ελληνική έννομη τάξη
Το ευαίσθητο ζήτημα της υιοθεσίας, λόγω και της αυξημένης υπογεννητικότητας που εμφανίζεται στη χώρα μας, απασχολεί μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται σοβαρές προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό και την επιτάχυνση της διαδικασίας, ενώ παράλληλα, ο Νόμος προσβλέπει στην εξασφάλιση και αποτελεσματική κατοχύρωση υιοθετούντων και υιοθετουμένων.
Α. Ορισμός
Ως υιοθεσία νοείται το σύμπλεγμα των νομικών πράξεων με τις οποίες δημιουργείται μεταξύ δύο προσώπων έννομη σχέση γονέα (πατέρα ή μητέρας) και τέκνου (γιου ή θυγατέρας). Αυτός που αποκτά τη θέση του γονέα ονομάζεται θετός γονέας και αυτός που αποκτά τη θέση του τέκνου, θετό τέκνο. Η οικογένεια που δημιουργείται με τον τρόπο αυτό καλείται θετή οικογένεια. Για το πού βρίσκονται παιδιά προς υιοθεσία πληροφορίες μας δίνει η Πολιτεία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που είναι και το αρμόδιο στη διαδικασία της υιοθεσίας, εκτιμάται πως βρίσκονται σε κρατικά, δημοτικά και ιδιωτικά ιδρύματα περίπου 2.000 παιδιά τυπικής ανάπτυξης ή με αναπηρίες.
Β. Νομοθεσία
Το δίκαιο της υιοθεσίας μετά την μεταρρύθμισή του με τον ν.2447/1996, περιέχεται ως ενιαίο κείμενο στον Αστικό Κώδικα, αποτελώντας το δέκατο τρίτο κεφάλαιο του Οικογενειακού Δικαίου (Α.Κ. 1542-1588). Σημειώνεται πως η υιοθεσία προσβλέπει πρωτίστως στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του υιοθετούμενου. Ως συμφέρον νοείται όχι μόνο το οικονομικό αλλά και το ηθικό, το οικογενειακό, το κοινωνικό ή το ψυχολογικό συμφέρον. Για τον λόγο αυτό πριν από την τέλεση της διαδικασίας της υιοθεσίας διεξάγεται επισταμένη κοινωνική έρευνα από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και κατατίθεται εμπρόθεσμα στο δικαστήριο σχετική έκθεση για μελέτη της καταλληλότητας των ενδιαφερόμενων αφ’ενός και αφ’ετέρου για το αν συμφέρει ή όχι τον υιοθετούμενο η υιοθέτησή του. Πληθώρα αλλαγών συντελέστηκαν και με τον νέο υπ’ αριθμ. 4538/2018 νόμο, ο οποίος μεταρρύθμισε αρκετά πράγματα στις ήδη υπάρχουσες ρυθμίσεις, ως θα αναφέρουμε αναλυτικά κατωτέρω.
Γ. Είδη Υιοθεσίας
-Ιδιωτική υιοθεσία σύμφωνα με την οποία ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί το παιδί κάποιου άλλου προσώπου (συγγενικού ή αγνώστου).
–Κρατική υιοθεσία σύμφωνα με την οποία ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί ένα παιδί από ίδρυμα.
-Διακρατική υιοθεσία σύμφωνα με την οποία ένα άτομο ή μια οικογένεια υιοθετεί ένα παιδί από το εξωτερικό.
Δ. Προϋποθέσεις υιοθεσίας ανηλίκου
Η υιοθεσία ανηλίκων που μετά τον ν. 2447/1996 αποτελεί τη σχεδόν αποκλειστική μορφή της υιοθεσίας, τελείται με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση του υποψήφιου θετού γονέα (Α.Κ. 1549). Κατά τόπον αρμόδιο είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου έχουν τη συνήθη διαμονή τους εκείνος που υιοθετεί ή εκείνος που υιοθετείται. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι εκείνη της εκούσιας δικαιοδοσίας. Η υιοθεσία ανηλίκων τηρείται μυστική. Αν ο ανήλικος προστατεύεται από κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση, η μυστικότητα ισχύει και έναντι των φυσικών γονέων. Το θετό τέκνο έχει δικαίωμα μετά την ενηλικίωσή του να πληροφορείται πλήρως από τους θετούς γονείς και από κάθε αρμόδια αρχή τα στοιχεία των φυσικών γονέων του (Α.Κ. 1559).
Για την τέλεση της υιοθεσίας απαιτείται η ύπαρξη ορισμένων προϋποθέσεων από τις οποίες άλλες μεν αφορούν την πλευρά του υιοθετούντος, ενώ άλλες την πλευρά του υιοθετούμενου.
i. Ειδικότερα αυτός που υιοθετεί ανήλικο:
- Ηλικία: Η ηλικία τουλάχιστον ενός εκ των δύο υποψήφιων θετών γονέων πρέπει να είναι άνω των 30 ετών & κάτω των 60 ετών. Ακόμη, ο θετός γονέας χρειάζεται να είναι μεγαλύτερος από τον υιοθετούμενο τουλάχιστον κατά 18 έτη, αλλά όχι & πάνω από 50 έτη.
Εξαίρεση: Σε περίπτωση που σύζυγος θέλει να υιοθετήσει τέκνο που υιοθετείται ή που έχει ήδη υιοθετηθεί από τον/την σύζυγό του, καθώς και αν συντρέχει σπουδαίος λόγος, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέπει την υιοθεσία και όταν υπάρχει διαφορά ηλικίας μικρότερη των 18 ετών (αλλά όχι κάτω των 15 ετών)
- Ποινικό μητρώο: Οι θετοί γονείς να μην έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα ή να μην εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για τα αδικήματα εκείνα που επισύρουν έκπτωση από τη γονική μέριμνα, καθώς και για τα προβλεπόμενα από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία περί ναρκωτικών και περί εμπορίας ανθρώπων και οργάνων.
- Οικονομική κατάσταση: Να έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τα βασικά έξοδα διατροφής, μόρφωσης και ιατρικής περίθαλψης του παιδιού, διαθέτοντας επαρκείς για αυτό οικονομικούς πόρους.
- Υγεία: Να έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία και ιδίως να μην πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα.
- Συναίνεση: Είναι απαραίτητη η συμφωνία και των δύο συζύγων ώστε να υπάρξει μία πράξη υιοθεσίας. Δίνεται όμως η δυνατότητα υιοθεσίας και σε άνδρα ή γυναίκα που είναι άγαμος, άγαμη. Επίσης είναι απαραίτητη η συναίνεση του προς υιοθεσία ανήλικου παιδιού, αν αυτό έχει συμπληρώσει το 12ο έτος της ηλικίας του.
- Σε περίπτωση ιδιωτικής υιοθεσίας η τελική συναίνεση των φυσικών γονέων δίνεται αφού περάσουν τρεις μήνες από τη γέννηση του παιδιού. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορεί να υπάρξει απόφαση πριν περάσει το συγκεκριμένο χρονικό όριο.
i. Από την πλευρά του υιοθετούμενου πρέπει να συντρέξουν οι εξής προυποθέσεις
-Ο υιοθετούμενος να είναι ανήλικος δηλαδή να μην έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του.
-Να μην υιοθετείται το ίδιο πρόσωπο ταυτόχρονα από περισσότερους εκτός και αν είναι σύζυγοι. Επίσης να μην υιοθετείται πρόσωπο που είναι ήδη υιοθετημένο από άλλον, όσο τουλάχιστον διαρκεί η υιοθεσία.
-Αν ο υιοθετούμενος ανήλικος έχει συμπληρώσει το 12ο έτος της ηλικίας του απαιτείται να συναινέσει και αυτός αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστηρίου. Εξαίρεση ισχύει για την περίπτωση που ο υιοθετούμενος βρίσκεται σε κατάσταση ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, πράγμα που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής του.
-Να συναινέσουν οι γονείς ή ο νόμιμος εκπρόσωπος του ανηλίκου. Η συναίνεση αυτή δεν επιτρέπεται να δοθεί προτού να συμπληρωθούν 3 μήνες από τη γέννηση του τέκνου.
Αν δεν συντρέξουν οι όροι του νόμου για την τέλεση της υιοθεσίας ή αν οι απαιτούμενες συναινέσεις ήταν ελαττωματικές (πλάνη ως προς την ταυτότητα του θετού γονέα ή το θετού τέκνου, απάτη ή απειλή) η υιοθεσία είναι ελαττωματική και μπορεί να προσβληθεί με την άσκηση των ένδικων μέσων.
E. Περιορισμοί στην Υιοθεσία
– Δεν επιτρέπεται να υιοθετηθεί το ίδιο πρόσωπο ταυτόχρονα από περισσοτέρους, (εκτός αν αυτοί είναι σύζυγοι).
– Δεν επιτρέπεται η υιοθεσία προσώπου που είναι ήδη υιοθετημένο από άλλον, όσο διαρκεί η υιοθεσία (εκτός αν πρόκειται, για διαδοχική υιοθεσία του ίδιου προσώπου και από το σύζυγο αυτού που υιοθέτησε πρώτος).
-Επιτρέπεται όμως, να υιοθετηθούν πολλοί ανήλικοι με την ίδια πράξη ή διαδοχικά από το ίδιο πρόσωπο.
-Υιοθεσία υπό αίρεση ή προθεσμία είναι άκυρη.
-Ο έγγαμος δεν μπορεί να υιοθετήσει χωρίς την συναίνεση του συζύγου του η οποία παρέχεται αυτοπροσώπως με δήλωση στο δικαστήριο. Αν ο σύζυγος έχει τη συνήθη διαμονή του στην αλλοδαπή, η συναίνεση του μπορεί να δοθεί και με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου. Το δικαστήριο όμως μπορεί να επιτρέπει την υιοθεσία και χωρίς συναίνεση αν η παροχή της είναι αδύνατη για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή αν εκκρεμεί ανάμεσα στους συζύγους δίκη διαζυγίου.
ΣΤ. Διαδικασία
Ο υποψήφιος θετός γονέας ζητά την έκδοση δικαστικής απόφασης στο αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο (740 ΚΠολΔ, αρ. 9 παρ. 1 Ν.4138/2013 ΦΕΚ Α 72/19.3.2013). Παρίσταται αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστηρίου και συναινεί στην υιοθεσία. Όταν αυτός που υιοθετεί έχει ήδη τέκνα το δικαστήριο, ανάλογα με την ωριμότητά τους, οφείλει να ακούει και τη δική τους γνώμη.
Ειδικότερα η διαδικασία έχει ως εξής:
i) Για την ιδιωτική υιοθεσία
- Οι υποψήφιοι θετοί γονείς, συντάσσουν μια συμβολαιογραφική πράξη, στην οποία θα αναφέρεται η συναίνεση της φυσικής μητέρας για την προσωρινή φιλοξενία του παιδιού της.
- Καταθέτουν αίτηση και δικαιολογητικά στην αρμόδια υπηρεσία (αυτοπροσώπως ή μέσω δικηγόρου).
- Είναι διαθέσιμοι στις έρευνες της πρόνοιας οι οποίες διενεργούνται με κοινωνικό λειτουργό της, με σκοπό να εκτιμηθεί η καταλληλότητά τους. Η ίδια διαδικασία γίνεται και στο σπίτι των φυσικών γονέων.
- Ο κοινωνικός λειτουργός στέλνει τις εκθέσεις και για τους θετούς και για τους φυσικούς γονείς στο δικαστήριο.
- Όλα τα μέλη συμμετέχουν στη διεξαγωγή της δίκης για την έκδοση της τελικής απόφασης της υιοθεσίας του παιδιού.
ii) Για την υιοθεσία από ίδρυμα
Οι υποψήφιοι θετοί γονείς αιτούνται δια μέσω της πλατφόρμας any.net, όπου εισάγουν τους κωδικούς taxisnet, υποβάλλοντας τα στοιχεία τους. Σε χρονικό διάστημα μεταξύ 3-6 μηνών, δια μέσω της πλατφόρμας ενημερώνεται η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, συγκεκριμένα η Περιφέρεια, όπου καλούνται οι υποψήφιοι θετοί γονείς και ξεκινάει η διενέργεια κοινωνικής έρευνας από τον κοινωνικό λειτουργό. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς συμμετέχουν στις διαδικασίες της κοινωνικής έρευνας, την οποία διενεργεί η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, με σκοπό να εκτιμήσει την καταλληλότητα τους. Εφόσον υφίσταται θετική έκβαση της κοινωνικής έρευνας, η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία εγγράφει τον υποψήφιο θετό γονέα στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων και τον υποβάλει σε πρόγραμμα εκπαίδευσης. Σύμφωνα με το άρθρο 24 του νέου νόμου 4538/2018 οι αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες υποχρεούνται στη διενέργεια, αυτοτελώς ή από κοινού με άλλους επιστημονικούς φορείς, των προγραμμάτων επιμόρφωσης υποψήφιων θετών γονέων. Οι ανωτέρω υπηρεσίες μπορούν επίσης, να οργανώνουν και να εκτελούν προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των θετών γονέων στους οποίους έχει ήδη τοποθετηθεί ανήλικος, σύμφωνα με το παρόν. Η εκπαίδευση γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες που ορίζει η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, ιδίως νομικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Στους ιδιώτες εκπαιδευτές μπορεί να καταβάλλεται αποζημίωση, το ύψος της οποίας ορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Μετά το πέρας των προγραμμάτων επιμόρφωσης, οι υποψήφιοι θετοί γονείς που συμμετείχαν σε αυτά, λαμβάνουν βεβαίωση παρακολούθησης από το φορέα για να εγγραφούν στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ύστερα από πρόταση του Ε.Σ.Αν.Υ., ορίζεται το περιεχόμενο των προγραμμάτων επιμόρφωσης, η χρονική διάρκεια, ο τρόπος διεξαγωγής τους και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Αν δεν υπάρχει κώλυμα στα παραπάνω οι υποψήφιοι θετοί γονείς αναμένουν ειδοποίηση από το ίδρυμα ότι υπάρχει εκεί το κατάλληλο γι’ αυτούς παιδί, το οποίο έχει ουσιαστικά επιλεγεί δια μέσω της πλατφόρμας. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς συμμετέχουν στη διεξαγωγή της δίκης για την έκδοση της τελικής απόφασης της υιοθεσίας του παιδιού.
iii) Για τη διακρατική υιοθεσία
Οι υποψήφιοι θετοί γονείς, αφού πρώτα απευθυνθούν στην κοινωνική υπηρεσία της περιοχής τους, καταθέτουν αίτηση και δικαιολογητικά στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία για τις διακρατικές υιοθεσίες και στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία της αξιολόγησης.
Πέραν της αξιολόγησης απαιτείται και:
- Τελεσίδικη δικαστική απόφαση αλλοδαπού δικαστηρίου νόμιμα επικυρωμένη.
- Επίσημη μετάφραση της ξενόγλωσσης δικαστικής απόφασης
- Απόφαση Ελληνικού Δικαστηρίου για αναγνώριση του δεδικασμένου της απόφασης του αλλοδαπού Δικαστηρίου, όπου απαιτείται.
- 4.Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης των θετών γονέων τελευταίου εξαμήνου.
Όλα τα παραπάνω αποστέλλονται στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου εξωτερικών από έναν από τους γονείς ή το ίδιο το τέκνο, εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος, ή από τρίτο πρόσωπο, εφοδιασμένο με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο με την επίδειξη της αστυνομικής του ταυτότητας ή του διαβατηρίου, ή από τον παραστάντα δικηγόρο.
Στην περίπτωση που οι φυσικοί γονείς του υιοθετουμένου είναι Έλληνες και έχει γεννηθεί στο εξωτερικό η πράξη της υιοθεσίας καταχωρίζεται στο περιθώριο της ληξιαρχικής πράξης γέννησης που ήδη έχει συνταχθεί στην Υπηρεσία ως μεταβολή στην αστική κατάσταση του τέκνου.
Στην περίπτωση που οι φυσικοί γονείς του υιοθετουμένου είναι αλλοδαποί, περί της υιοθεσίας συντάσσεται απευθείας έκθεση υιοθεσίας στο υπουργείο Εσωτερικών ή ενώπιον της αρμόδιας Προξενικής αρχής στην αλλοδαπή, η οποία στη συνέχεια πρέπει να μεταγραφεί στην Υπηρεσία μας.
iv) Aπαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα που πρέπει να προσκομίσει κάποιος υποψήφιος θετός γονέας;
Ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του υιοθετημένου, το οποίο ζητείται από την υπηρεσία της κοινωνικής έρευνας, 2. Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, που αφορά τον ή τους αιτούντες, 3. Ληξιαρχική πράξη γάμου,4. Ποινικά μητρώα των αιτούντων, 5. Πιστοποιητικά περί μη διώξεως από την αρμόδια Εισαγγελία των αιτούντων, 6. Εκκαθαριστικά της αρμόδιας Δ. Ο. Υ., που αφορούν τους αιτούντες, συμβόλαια, που αποδεικνύουν την κυριότητα των αιτούντων επί ακινήτων (εάν υπάρχουν), 7. Πιστοποιητικά υγείας των αιτούντων, 8. Αντίγραφα των ταυτοτήτων των αιτούντων, 9. Γνωμοδότηση περί του ισχύοντος νομικού καθεστώτος που διέπει την υιοθεσία στη χώρα καταγωγής τους από το Ινστιτούτο Αλλοδαπού Δικαίου (εάν ο υιοθετούμενος ή έστω ένας από τους δύο αιτούντες είναι αλλοδαπός)
v) Αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες για διεξαγωγή κοινωνικών ερευνών (αρ. 22 του ν. 4538/2018)
Ως εξειδικευμένες να διεξάγουν την προβλεπόμενη από το άρθρο 1557 του ΑΚ, κοινωνική έρευνα για τους υποψήφιους θετούς γονείς σε υιοθεσίες ανηλίκων που τελούνται στο εσωτερικό της χώρας, καθώς και να διαμεσολαβούν για την πραγματοποίηση των υιοθεσιών ανηλίκων που έχουν υπό την προστασία τους, αναγνωρίζονται οι εξής υπηρεσίες:
α. οι Διευθύνσεις Κοινωνικής Μέριμνας ή, κατά περίπτωση, τα Τμήματα Κοινωνικής Αλληλεγγύης των Διευθύνσεων Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειών/ Περιφερειακών Ενοτήτων,
β. οι Κοινωνικές Υπηρεσίες των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφερειών,),
γ. τα Δημοτικά Βρεφοκομεία.
Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας που προβλέπεται στο άρθρο 4 του ν. 2447/1996 για τις περιπτώσεις υιοθεσιών ανηλίκων στις οποίες είτε αυτοί είτε οι υποψήφιοι θετοί γονείς έχουν τη συνήθη διαμονή τους στο εξωτερικό (διακρατικές υιοθεσίες), καθώς και για τη διαμεσολάβηση προς πραγματοποίηση αυτών των υιοθεσιών όταν πρόκειται για ανηλίκους που έχουν υπό την προστασία τους, αναγνωρίζονται ως εξειδικευμένες οι εξής υπηρεσίες:
α. η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας κάθε Περιφέρειας για τις Περιφερειακές Ενότητες που ανήκουν στη χωρική τους αρμοδιότητα. Ειδικά για την Περιφέρεια Αττικής, η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας του Κεντρικού Τομέα και οι Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας κάθε Περιφερειακής Ενότητας αυτής,
β. ο Ελληνικός Κλάδος της Διεθνούς Κοινωνικής Υπηρεσίας, με έδρα την Αθήνα,
γ. τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφερειών και τα Δημοτικά Βρεφοκομεία μόνο για τα παιδιά που έχουν υπό την προστασία τους και για τα οποία αποδεδειγμένα δεν μπορούν να υιοθετηθούν στο εσωτερικό της χώρας.».
vi) Συναίνεση γονέων ανηλίκου
Απαιτείται και η συναίνεση των γονέων του ανηλίκου (ή έστω ενός από αυτούς, αν ο άλλος έχει εκπέσει της γονικής μέριμνας ή η συναίνεσή του είναι αδύνατο γιατί έχει τεθεί σε στερητική δικαστική συμπαράσταση) ενώπιον του δικαστηρίου.
Αν ο ανήλικος δεν έχει γονείς, συναινεί ενώπιον του δικαστηρίου ο επίτροπος ύστερα από άδεια του εποπτικού συμβουλίου, σε περίπτωση που ο ανήλικος προστατεύεται από αρμόδια κοινωνική υπηρεσία ή οργάνωση, έγκυρη και όταν αυτός που συναινεί δεν γνωρίζει το πρόσωπο του υποψήφιου θετού γονέα. Η συναίνεση των γονέων για υιοθεσία δεν επιτρέπεται να δοθεί προτού να συμπληρωθούν τρείς μήνες από τη γέννηση του τέκνου.
Η συναίνεση των γονέων για υιοθεσία του τέκνου τους αναπληρώνεται, με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του δικαστηρίου, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) αν οι γονείς είναι άγνωστοι ή το τέκνο είναι έκθετο,
β) αν και οι δύο γονείς έχουν εκπέσει από τη Γονική μέριμνα ή βρίσκονται σε καθεστώς στερητικής δικαστικής συμπαράστασης που τους αφαιρεί και την ικανότητα να συναινούν για την υιοθεσία του παιδιού τους,
γ) αν οι γονείς έχουν άγνωστη διαμονή είτε πριν είτε μετά την παροχή της γενικής εξουσιοδότησης του άρθρου 1554,
δ) αν το τέκνο προστατεύεται από αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση, έχει αφαιρεθεί από τους γονείς η άσκηση της επιμέλειας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1532 και 1533, και αυτοί αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν και
ε) αν το τέκνο έχει παραδοθεί με τη συναίνεση των γονέων σε οικογένεια για φροντίδα και ανατροφή, με σκοπό την υιοθεσία, και έχει ενταχθεί σε αυτήν επί χρονικό διάστημα ενός τουλάχιστον έτους, οι δε γονείς εκ των υστέρων αρνούνται καταχρηστικά να συναινέσουν.
Αν οι περιπτώσεις α` έως ε` συντρέχουν μόνο στο πρόσωπο του ενός εκ των γονέων, η απόφαση του δικαστηρίου αναπληρώνει τη συναίνεση μόνο αυτού. Με απόφαση του δικαστηρίου αναπληρώνεται και η συναίνεση του επιτρόπου για την υιοθεσία του ανηλίκου, εφόσον ο ανήλικος προστατεύεται από αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση και ο επίτροπος αρνείται καταχρηστικά να συναινέσει. Στις περιπτώσεις των πιο πάνω στοιχείων β` έως ε`, καθώς και στην περίπτωση της αναπλήρωσης της συναίνεσης του επιτρόπου, το δικαστήριο μπορεί να ζητήσει την ακρόαση των πλησιέστερων συγγενών, αν αυτή είναι εφικτή.
Με την επιφύλαξη των πιο πάνω διατάξεων, οι γονείς ή ο επίτροπος μπορούν να δίνουν, με δήλωση τους ενώπιον του δικαστηρίου, στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία ή την αναγνωρισμένη κοινωνική οργάνωση που περιθάλπουν τον ανήλικο, γενική εξουσιοδότηση να κινούν τη διαδικασία μελλοντικής υιοθεσίας του ανηλίκου από πρόσωπο ή από ζεύγος συζύγων που θα επιλέγονται ελεύθερα από την κοινωνική υπηρεσία ή την οργάνωση. Η εξουσιοδότηση αυτή μπορεί να ανακαλείται από τους γονείς ή τον επίτροπο, επίσης με δήλωση στο δικαστήριο, η οποία πρέπει να κοινοποιείται στην υπηρεσία ή την οργάνωση το αργότερο έως την κατάθεση της αίτησης για υιοθεσία.
vii. Συναίνεση του ανηλίκου:
H συναίνεση του ανηλίκου απαιτείται αυτοπρόσωπα ενώπιον του δικαστηρίου, εφόσον ο ανήλικος έχει συμπληρώσει τα 12 χρόνια του (εκτός αν βρίσκεται σε κατάσταση ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησης του).Μέχρι την συμπλήρωση των 12 ετών, συναίνεση του ανηλίκου δεν απαιτείται.Σε κάθε περίπτωση το δικαστήριο, ανάλογα με την ωριμότητα του ανηλίκου, οφείλει να ακούει και τη δική του γνώμη.
Z. Έκδοση απόφασης
Το δικαστήριο απαγγέλλει την υιοθεσία με απόφασή του, εφόσον συντρέχουν οι όροι του νόμου και η υιοθεσία συμφέρει τον υιοθετούμενο. Τα αποτελέσματά της απόφασης αρχίζουν αφότου αυτή γίνει τελεσίδικη. Συνεκτιμά δε, την έκθεση της κοινωνικής υπηρεσίας, την προσωπικότητα, την υγεία και την οικογενειακή και περιουσιακή κατάσταση εκείνου που υιοθετεί και του υιοθετούμενου, καθώς και την αμοιβαία ικανότητα τους προσαρμογής.
Η υιοθεσία ανηλίκων τηρείται μυστική. Στις περιπτώσεις της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 1550, καθώς και του άρθρου 1552, η μυστικότητα ισχύει και έναντι των φυσικών γονέων. Εντούτοις, το θετό τέκνο, μετά την ενηλικίωσή του, δικαιούται να πληροφορείται πλήρως από τους θετούς γονείς και από κάθε αρμόδια αρχή τα στοιχεία των φυσικών γονέων του.
H. Συνέπειες υιοθεσίας ανηλίκου
Διακόπτεται κάθε δεσμός του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια.Ο ανήλικος εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα του και έναντι του θετού γονέα και των συγγενών του έχει όλα τα δικαιώματά και τις υποχρεώσεις τέκνου γεννημένου σε γάμο. Το ίδιο ισχύει και για τους κατιόντες του θετού τέκνου. Σε περίπτωση ταυτόχρονης ή διαδοχικής υιοθεσίας περισσοτέρων, δημιουργείται μεταξύ τους συγγένεια όμοια με αυτήν που υπάρχει μεταξύ αδελφών. Το θετό παιδί μπορεί, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε ως τώρα, μόλις ενηλικιωθεί να πληροφορηθεί ποιοι είναι οι πραγματικοί γονείς του. Κατά τα άλλα για τους τρίτους η υιοθεσία διέπεται από απόλυτη μυστικότητα.
ΠΡΟΣΟΧΗ!! Όταν ο ένας σύζυγος υιοθετεί το τέκνο του άλλου, οι δεσμοί του υιοθετούμενου με το φυσικό γονέα του και τους συγγενείς του δεν διακόπτονται. Κατά τα λοιπά η υιοθεσία παράγει όλα τα αποτελέσματα υιοθεσίας που γίνεται και από τους δύο συζύγους.
Το θετό τέκνο παίρνει το επώνυμο του θετού γονέα. ‘Έχει όμως δικαίωμα, όταν ενηλικιωθεί, να προσθέσει και το πριν την υιοθεσία επώνυμό του. (Αν το τελευταίο αυτό ή το επώνυμο του θετού γονέα αποτελείται από δύο επώνυμα, χρησιμοποιείται για το σχηματισμό του σύνθετου επωνύμου του θετού τέκνου το πρώτο από αυτά.). Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας από συζύγους ή υιοθεσίας από τον ένα σύζυγο του τέκνου του άλλου, ισχύει και για το θετό τέκνο η δήλωση που τυχόν έκαναν οι σύζυγοι σχετικά με το επώνυμο των τέκνων τους. Αν δεν έχει γίνει παρόμοια δήλωση μπορεί να γίνει στο ληξιαρχείο ταυτόχρονα με την καταχώρηση της υιοθεσίας στα οικεία ληξιαρχικά βιβλία.
Το δικαστήριο μπορεί, με την απόφαση του περί υιοθεσίας, να επιτρέψει στον υποψήφιο θετό γονέα, ύστερα από αίτηση του, να προσθέσει στο κύριο όνομα του θετού τέκνου και άλλο όνομα. Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτηση του θετού γονέα, που υποβάλλεται μετά τη συντέλεση της υιοθεσίας αλλά το αργότερο εντός ενός έτους από αυτήν, να επιτρέψει την απάλειψη του κύριου ονόματος που έφερε το θετό τέκνο πριν την υιοθεσία, εφόσον τούτο επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου. Αν το θετό τέκνο έχει συμπληρώσει το δωδέκατο έτος της ηλικίας του, είναι απαραίτητη, σε κάθε περίπτωση, για τη χορήγηση της άδειας του δικαστηρίου η συναίνεση του ίδιου.
Αφότου συντελεστεί η υιοθεσία, τη γονική μέριμνα των φυσικών γονέων ή την επιτροπεία, υπό την οποία τυχόν τελούσε το θετό τέκνο, αντικαθιστά αυτοδικαίως η γονική μέριμνα των θετών γονέων. Οι φυσικοί γονείς δεν έχουν ούτε δικαίωμα επικοινωνίας με το θετό τέκνο. Αν ένας από τους συζύγους υιοθετήσει το τέκνο του άλλου, τη Γονική μέριμνα έχουν από κοινού και οι δύο σύζυγοι. Σε περίπτωση κοινής υιοθεσίας ανηλίκου από συζύγους, αν ακολουθήσει διαζύγιο, ακύρωση του γάμου ή διακοπή της συμβίωσής τους, έχουν ανάλογη εφαρμογή, σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας, τα άρθρα 1513 και 1514. Τέλος, αν κατά τη διάρκεια της ανηλικότητας του τέκνου η γονική μέριμνα του θετού ή των θετών γονέων έπαψε για οποιονδήποτε λόγο, δεν επανέρχεται στους εξ αίματος γονείς. Σ’ αυτή την περίπτωση έχουν εφαρμογή οι διατάξεις για την επιτροπεία.
Θ.Προσβολή της υιοθεσίας
Η υιοθεσία προσβάλλεται μόνο με την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων μέσων ή βοηθημάτων κατά της σχετικής δικαστικής απόφασης (έφεση ή τριτανακοπή):
Α) αν δεν συνέτρεξαν οι όροι του νόμου ή
Β) αν η συναίνεση ενός από τα πρόσωπα που σύμφωνα με το νόμο ήταν αρμόδια να συναινέσουν υπήρξε άκυρη για οποιονδήποτε λόγο ή
Γ) αν η συναίνεση δόθηκε υπό την επήρεια πλάνης ως προς την ταυτότητα του προσώπου του θετού γονέα ή του θετού τέκνου, απάτης ως προς ουσιώδη περιστατικά ή παράνομης ή ανήθικης απειλής.
Δικαίωμα να προσβάλλουν την υιοθεσία έχουν:
Α)Στις περιπτώσεις μη συνδρομής των όρων του νόμου, οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον ή ο εισαγγελέας.
Β)Στις περιπτώσεις έλλειψης έγκυρης συναίνεσης, αυτός του οποίου λείπει η έγκυρη
συναίνεση (όχι όμως και οι κληρονόμοι του)
Γ) Όταν η συναίνεση υπήρξε προϊόν πλάνης, απάτης ή απειλής, αυτός ο οποίος πλανήθηκε, εξαπατήθηκε ή απειλήθηκε (όχι όμως και οι κληρονόμοι του).
Ι. Λύση με δικαστική απόφαση
Λύση της υιοθεσίας επέρχεται:
(1) με απόφαση δικαστηρίου, μετά από αγωγή του θετού τέκνου που έχει συμπληρώσει το 12ατο έτος της ηλικίας του ή εάν είναι μικρότερο μετά από αγωγή του ειδικού επιτρόπου ή του θετού γονέα ή του εισαγγελέα ή αυτεπαγγέλτως, όταν:
Α)ο θετός γονέας εκπέσει από τη γονική μέριμνα ή αν του αφαιρεθεί η ασκησή της για έναν από τους λόγους του άρθρου 1532 ή
Β) αν συντρέχει λόγος αποκλήρωσης του θετού τέκνου για μια από τις περιπτώσεις 1,2 και 3 του άρθρου 1840
(2) ή συναινετικά, με κοινή αίτηση του θετού γονέα και του θετού τέκνου (εκουσία δικαιοδοσία), μετά την ενηλικίωση του
Προϋπόθεση: η υιοθεσία να έχει διαρκέσει τουλάχιστον ένα χρόνο πριν από την κατάθεση της αίτησης και η συμφωνία των μερών να δηλωθεί στο δικαστήριο αυτοπροσώπως σε δυο συνεδριάσεις που να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον έξι μήνες. Εφόσον από την πρώτη συνεδρίαση πέρασαν δυο χρόνια, η δήλωση της συμφωνίας παύει να ισχύει.
(3) Αυτοδίκαιη και αναδρομική λύση, αν τέλεσαν γάμο, κατά παράβαση του νόμου, ο θετός γονέας με το θετό τέκνο.
Αν ο Γάμος ακυρώθηκε, διατηρούνται από τη σχέση υιοθεσίας μόνο τα περιουσιακά δικαιώματα του θετού τέκνου.
Κ. Αποτελέσματα της λύσης
Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που λύνει την υιοθεσία:
-η υιοθεσία αίρεται για το μέλλον
-παύει η σχέση συγγένειας του θετού τέκνου και των κατιόντων του με αυτόν που το υιοθέτησε και τους έως τότε συγγενείς του
-αναβιώνουν οι δεσμοί με τη φυσική οικογένεια
-παύει το δικαίωμα του θετού τέκνου να φέρει το επώνυμο του θετού γονέα, εκτός αν το δικαστήριο, εκτιμώντας την ύπαρξη δικαιολογημένου συμφέροντος του τέκνου, αποφασίσει, με αίτησή του διαφορετικά
Το δικαστήριο μπορεί να αναθέσει σε τρίτο τη γονική μέριμνα του ανήλικου θετού τέκνου, αν το επιβάλλει το συμφέρον του.
Λ. Ανασύσταση υιοθεσίας
Σε περίπτωση δικαστικής λύσης της υιοθεσίας, αν εκλείψει ο λόγος της λύσης ή ακολουθήσει συγγνώμη του υπαιτίου της λύσης, είναι δυνατή η ανασύσταση της υιοθεσίας με εφαρμογή της διατάξεων των άρθρων 1542 έως 1559. Στην περίπτωση αυτή η ηλικία υιοθετούντος και υιοθετουμένου δεν λαμβάνεται υπόψη ενώ τα αποτελέσματα της ανασύστασης της υιοθεσίας επέρχονται από την τελεσιδικία, χωρίς αναδρομική ενέργεια.
Μ. Καινοτομίες που εισήγαγε ο ν. 4538/2018 στον θεσμό της υιοθεσίας
Σε μια προσπάθεια του ο Έλληνας νομοθέτης να επιφέρει επίσπευση και απλούστευση των διαδικασιών υιοθεσίας, χαρτογράφηση των παιδιών που φιλοξενούνται στα ιδρύματα, των ίδιων των ιδρυμάτων αλλά και των υποψήφιων γονέων και να μειώσει το χρόνο αναμονής που έφτανε έως τα έξι χρόνια σε περιπτώσεις κρατικής υιοθεσίας, λειτουργώντας αποθαρρυντικά για πολλά ζευγάρια, αλλά και να μειώσει τις περιπτώσεις «παράνομων υιοθεσιών», εισήγαγε τον Νόμο 4538/2018 «Μέτρα προώθησης των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας και άλλες διατάξεις» . Προβλεπόμενος χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας είναι πλέον οι 8-12 μήνες.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική του έκθεση, οι θεσµοί της υιοθεσίας και της αναδοχής ανηλίκων αποτελούν τους κυριότερους και σημαντικότερους θεσμούς παιδικής προστασίας, που ως απώτερο στόχο έχουν την οικογενειακή αποκατάσταση των παιδιών που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας και µέριµνας εκ µέρους του κράτους.
Στις καινοτομίες του νόμου αυτού είναι η δημιουργία:
– του Εθνικού Συμβουλίου Αναδοχής και Υιοθεσίας, ως συμβουλευτικού – γνωμοδοτικού οργάνου,
-του Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων, στο οποίο θα εγγράφονται υποχρεωτικά όλα τα παιδιά που τοποθετούνται σε μονάδες προστασίας και φροντίδας, ή πρόκειται να τοποθετηθούν σε ανάδοχο γονέα με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση ή πρόκειται να υιοθετηθούν,
-του Εθνικού Μητρώου Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων και Εγκεκριμένων Αναδοχών Ανηλίκων.
-του Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων, ενώ αντίστοιχα ειδικά μητρώα υποχρεούνται να τηρούν και οι αρμόδιοι φορείς, όπως είναι οι μονάδες παιδικής προστασίας.
Για πρώτη φορά θεσπίζεται ανώτατο χρονικό όριο αναμονής για τις διάφορες φάσεις τέλεσης των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας, ενώ εισάγεται ο θεσμός της ανάθεσης διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας και σύνταξης της απαιτούμενης κοινωνικής έκθεσης σε πιστοποιημένους κοινωνικούς λειτουργούς.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την παράδοση του παιδιού στους υποψήφιους θετούς γονείς είναι η εγγραφή τους στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων.
Τέλος, για πρώτη φορά παρέχεται η δυνατότητα να υιοθετούν παιδιά και εκείνοι που έχουν δικά τους, να υιοθετήσουν και οι έγγαμοι μετά τη συμπλήρωση τριών χρόνων γάμου, ανεξάρτητα από το αν έχει αποκλειστεί η δυνατότητά τους να αποκτήσουν δικά τους παιδιά, ενώ για πρώτη φορά παρέχεται το δικαίωμα στους άγαμους και σε αυτούς που συζούν χωρίς γάμο να υιοθετήσουν, αλλά πάντα με την έγκριση του δικαστηρίου.
Ν. Υιοθεσία Ενηλίκου
Σύμφωνα με το άρθρο 1579 ΑΚ: «Η υιοθεσία ενηλίκου επιτρέπεται μόνο όταν ο υιοθετούμενος είναι συγγενής ως και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας αυτού που υιοθετεί». Επομένως, ο σύζυγος έχει την δυνατότητα να υιοθετήσει το τέκνο της συζύγου του, καθώς συνδέεται με αυτό με συγγένεια πρώτου βαθμού εξ’ αγχιστείας.
Σύμφωνα με το άρθρο 1580 ΑΚ «Στην υιοθεσία ενηλίκου έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις που ισχύουν για την υιοθεσία ανηλίκου, εφόσον δεν θεσπίζεται διαφορετική ρύθμιση από τις διατάξεις που ακολουθούν».
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την υιοθεσία ενηλίκου είναι οι εξής:
α) ο θετός γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του (άρθρο 1582 ΑΚ),
β) ο θετός γονέας να είναι μεγαλύτερος από τον υιοθετούμενο τουλάχιστον κατά δεκαοκτώ χρόνια (άρθρο 1582 ΑΚ),
γ) η υιοθεσία πρέπει να είναι προς το συμφέρον του ενηλίκου υιοθετουμένου (άρθρο 1542 εδ. β΄ σε συνδυασμό με 1580 ΑΚ). Ως συμφέρον του τέκνου, μπορεί να νοηθεί η εξασφάλιση ενός σταθερού και αρμονικού οικογενειακού περιβάλλοντος, αν έχει από ετών αναπτυχθεί μία ουσιαστική γονική σχέση του υποψήφιου θετού γονέα με τον υιοθετούμενο, το είδος της σχέσης του υιοθετούμενου με το φυσικό γονέα ή η τυχόν έλλειψη φυσικού γονέα, η τυχόν έλλειψη άλλων τέκνων του υιοθετούντα, η υγεία, η οικονομική και οικογενειακή κατάσταση και οι συνθήκες διαβίωσης αμφότερων των μερών, καθώς επίσης, θετική για την ευδοκίμηση της αίτησης είναι η περίπτωση που ο υιοθετών έχει συνάψει γάμο με το φυσικό γονέα του υιοθετούμενου, μιας και στην περίπτωση αυτή θεωρείται εν τοις πράγμασι πατέρας αυτού (ΕφΑθ 2321/2005, ΕλλΔνη 2006,616).
O βιολογικός και ηθικός δεσμός μεταξύ του θετού τέκνου και του άλλου φυσικού γονέα του και των συγγενών του, ως προς το είδος, τη γραμμή και το βαθμό της συγγένειας, δεν επηρεάζεται, επομένως, δεν απαιτείται η συναίνεση των φυσικών γονέων του υιοθετουμένου, ως προϋπόθεση για τη συντέλεση της υιοθεσίας ενηλίκου ούτε και η διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας από κοινωνική υπηρεσία.
Ωστόσο, στην περίπτωση που το ένα μέρος έχει αλλοδαπή υπηκοότητα, οι ουσιαστικές προϋποθέσεις τέλεσης της υιοθεσίας, ρυθμίζονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του κάθε μέρους, δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα να υιοθετηθεί ο υιοθετούμενος κατά το δίκαιο της ιθαγένειάς του, και για τον υιοθετούντα η δυνατότητα θα κριθεί από το δίκαιο της δικής του ιθαγένειας. Εάν υφίσταται κώλυμα για το ένα μέρος, για την σύναψη της υιοθεσίας σύμφωνα με το δίκαιο της ιθαγένειας του τότε δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα για το άλλο μέρος ακόμα και αν το δίκαιο της δικής του ιθαγένειας το επιτρέπει.
Αλλά σύμφωνα με το άρθρο 33 ΑΚ: « Διάταξη αλλοδαπού δικαίου δεν εφαρμόζεται, αν η εφαρμογή της προσκρούει στα χρηστά ήθη ή γενικά στη δημόσια τάξη.» Άρα οι ανωτέρω ουσιαστικές προϋποθέσεις ρυθμίζονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του κάθε μέρους, αλλά δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτές εάν η εφαρμογή τους προσκρούει στα χρηστά ήθη ή γενικά στη δημόσια τάξη της Eλληνικής Πολιτείας.
Στις περιπτώσεις αυτές, το Δικαστήριο λαμβάνει υπ’ όψη αυτεπαγγέλτως και χωρίς απόδειξη το δίκαιο που ισχύει σε αλλοδαπή πολιτεία, τα έθιμα και τα συναλλακτικά ήθη και, εάν δεν τα γνωρίζει μπορεί να διατάξει απόδειξη ή να χρησιμοποιήσει όποιο μέσο κρίνει κατάλληλο χωρίς να περιορίζεται στις αποδείξεις που προσάγουν οι διάδικοι (άρθρο 337 ΚΠολΔ).
Ο δικάζων δικαστής δεν αξιολογεί το εφαρμοστέο αλλοδαπό δίκαιο ούτε τον ειδικότερο εφαρμοστέο αλλοδαπό κανόνα δικαίου κατά τρόπο απόλυτο, γενικό και αφηρημένο. Εξετάζει μόνο κατά πόσο οι έννομες συνέπειες, οι οποίες θα παραχθούν στην ημεδαπή από την εφαρμογή του αλλοδαπού δικαίου επί των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών της κάθε ειδικότερης περίπτωσης, γίνονται ή όχι ανεκτές από τον κρατούντα στη χώρα μας βιοτικό κοινωνικό ρυθμό (ΑΠ 2084/2009).
Στην περίπτωση που ο ένας από τους δύο έχει ελληνική ιθαγένεια, τότε για την τέλεση της υιοθεσίας έχουν δικαιοδοσία τα ελληνικά δικαστήρια (άρθρο 800 παρ. 1 ΚΠολΔ: «1. Αρμόδιο για την τέλεση της υιοθεσίας είναι κάθε Μονομελές Πρωτοδικείο της Επικράτειας. Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για την τέλεση της υιοθεσίας, αν ο υιοθετών ή o υιοθετούμενος είναι ελληνικής ιθαγένειας, ακόμη και αν δεν έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή είναι αρμόδια τα δικαστήρια της πρωτεύουσας του Κράτους»)
Τέλος, η υιοθεσία ενηλίκου, όπως και η υιοθεσία ανηλίκου, απαγγέλλεται από το δικαστήριο, ύστερα από κοινή αίτηση αυτού που υιοθετεί και εκείνου που υιοθετείται (1581 ΑΚ).
Ξ. Έρευνα ΕΛΣΤΑΤ
Έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα κατέγραψε στατιστικά στοιχεία των υιοθεσιών στην Ελλάδα για το έτος 2017. Παρατηρείται αύξηση 77,8% συγκριτικά με το 2016. Πραγματοποιήθηκαν 393 υιοθεσίες.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, από τις 393 υιοθεσίες, τα 198 παιδιά ήταν κορίτσια και τα 187 ήταν αγόρια, ενώ τα 8 εξ αυτών δεν έχουν ταυτοποιηθεί. Γεωγραφικά, 199 υιοθεσίες πραγματοποιήθηκαν στην Αττική, 120 στη Βόρεια Ελλάδα, 43 στην Κεντρική Ελλάδα και 31 στα Νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη.
Τα παιδιά που υιοθετήθηκαν, τα 227 δεν είχαν ξεπεράσει τα πέντε τους χρόνια, 60 εξ αυτών βρίσκονταν σε ηλικία από 6 έως 10 ετών, 27 από αυτά ήταν από 11 έως 18 ετών, ενώ 69 ήταν κάτω από 19 ετών, αλλά πιθανώς μερικά από αυτά είχαν ενηλικιωθεί. Δέκα από τα παιδιά δεν έχουν ταυτοποιηθεί.
Αξιοσημείωτο είναι ότι 111 παιδιά προέρχονται από παντρεμένους γονείς, ενώ 212 παιδιά ήταν εξώγαμα. Τα 70 από αυτά δεν έχει εξακριβωθεί η προέλευσή τους.
Το ερώτημα είναι σε ποιες οικογένειες καταλήγουν; Τα 268 παιδιά έχουν βρει στέγη σε παντρεμένο ζευγάρι, ενώ 46 είναι μέλη μονογονεϊκής οικογένειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι 42 από τα παιδιά υιοθετούνται από τη νέα οικογένεια ενός εκ των δύο βιολογικών γονιών του. Από αυτά, 37 παιδιά δεν έχει γίνει γνωστό σε τι τύπο οικογένειας έχουν καταλήξει.
Το ευοίωνο της έρευνας είναι ότι οι υιοθεσίες αυξάνονται στην Ελλάδα και τα παιδιά βρίσκουν στέγη και ασφάλεια.
Πηγές: ΑΚ, ΕΛΣΤΑΤ, NOMOS
Από τη Σοφία Ι Αντωνοπούλου